Het masker is het meest persoonlijke onderdeel van een cpap-behandeling. Hoe voorkom je lekkage of huidirritatie, hoe het masker opzetten?
Voorkomen van lekkage
Om lekkage te voorkomen zijn verschillende zaken van belang.
Het juiste masker
Comfortabel wordt een masker nooit, maar voor ieder gezicht, elk slaapgedrag en elke voorkeur is er een passend masker. Het slaapcentrum dient er voor te zorgen dat je over een gepast masker beschikt. Lukt het niet, dan kan je bij de ApneuVereniging Vlaanderen terecht. We ontvangen van de leveranciers de meeste gangbare maskers die je kan uitproberen.
De juiste maat
Maskers zijn er in verschillende maten. Zorg ervoor dat je over de juiste maat beschikt. Een eerste inschatting kan je samen met je partner maken of een derde persoon. Zet het masker losjes op. Kijk goed van voren in de spiegel en laat de partner mee beoordelen. Valt het masker goed over de neus – en bij een neus- en mondmasker ook over de mond - en sluit het aan bij de lijnen en plooien in je gezicht?
De juiste afstelling
De afstelling van het masker is een van de meest voorkomende problemen. Je kan het masker afstellen door de banden rond het hoofd meer of minder strak aan te halen. Vaak wordt gewerkt met klittenband. Soms kan ook de stand van de steun op het voorhoofd worden gekanteld. Door de grote hoeveelheid maskers is het niet eenvoudig algemene regels te geven. Wel kan gezegd worden dat maskers niet te strak moeten zitten. Bij maskers met een gelrand moet de rand goed aansluiten, maar mag niet plat- of naar binnen worden gedrukt. Bij maskers met een (dubbele) siliconenrand moet de luchtdruk deze flapjes op hun plek duwen. Dat lukt minder goed als die rand helemaal naar binnen krult. Het belangrijkste uitgangspunt is gelijkmatigheid. Dit geldt zowel voor de strakheid van de banden als voor de stand van de hoofdsteun (als het masker over een verstelbare hoofdsteun beschikt). Ook dit kan je zelf controleren. Zet het masker losjes op, laat de partner goed van opzij kijken en beoordeel samen of het masker gelijkmatig de lijnen van het gezicht volgt. Maak een paar grimassen en kijk hoe het masker dan valt. Stel eerst de hoofdsteun bij en daarna de banden, zodat het masker op een gelijkmatige afstand het gezicht volgt.
Het juiste gebruik
Vet op de afsluitranden van het masker veroorzaakt makkelijk lekkage. De delen van het masker die het gezicht raken, moet je daarom iedere dag reinigen. Hier hechten zich huidvet en eventueel overdag gebruikte crèmes aan. Vet je huid ’s nachts niet in bij de afsluitranden van het masker. Afwasmiddel zonder citroen is een prima reinigingsmiddel voor het masker. Veel mensen gebruiken ook babyshampoo.
Ook condens kan voor lekkage zorgen. Kijk voor tips over het voorkomen van condens bij bevochtiging.
Een goede opstelling
Het is belangrijk dat de slang bij het omdraaien van de ene zij op de andere niet aan het masker trekt. Zorg er daarom voor dat de slang van boven of van beneden komt. Bij sommige maskers kan je de slang naar boven met klittenband vastzetten.
Opzetten van het masker
Nagenoeg alle maskers beschikken over snelkoppelclips. De meest eenvoudige manier om een masker op te zetten, is door een van de onderste clips los te laten, het masker met de hoofdband over het hoofd te trekken en dan de laatste clip vast te maken.
Een neusmasker of een neus- en mondmasker opzetten gaat het makkelijkst door een van de onderste aansluitingen van de hoofdband los te maken. Daarna het masker op het gezicht plaatsen en de banden over het hoofd heen halen tot hij op de juiste plaats zit. Als laatste de banden volledig vast maken aan masker.
Bij neusdoppen kan je best eerst de banden op het achterhoofd zetten en daarna de neusdoppen over het hoofd heen naar voren halen en onder de neus plaatsen.
Bij een mondmasker draai je eerst het mondstuk zo ver mogelijk los, daarna plaats je het binnenste gedeelte in mond en als laatste draai je het mondstuk weer vast zodat deze comfortabel zit en er geen lekkage optreedt.
Bij alle neus en full face maskers met zacht plastic afsluitranden geldt: na het opzetten de randen naar binnen duwen vóórdat de cpap wordt aangezet.
Kinbanden
Er zijn mensen die ’s nachts regelmatig door de mond ademen. Bij een neusmasker werkt de therapie dan niet. Een Full Face masker is dan het aangewezen alternatief. Maar sommigen vinden dat bezwaarlijk. U kunt ook een kinband proberen. Deze houdt de kaak en daarmee meestal ook de mond dicht. Er is geen garantie op succes. Soms helpt het prima.
Tips om huidirritatie tegen te gaan
Krijg je uitslag door het masker? Misschien biedt een op maat geknipt, geperforeerd stukje natuurzeem tussen je huid en masker een oplossing.
Geven voorhoofdsteunen irritatie, dan kunnen make-up-pads of een grimeersponsje uitkomst bieden door deze tussen huid en steunen te plaatsen.
Bij ‘beginnersirritatie’ kan het smeren van Sudocrème de huid ook verstevigen.
Drukplekken (oftewel neiging tot decubitis) kunnen worden voorkomen door een pantykous over het masker te trekken. Dit is aan te bevelen bij allergische reacties.
Zalfjes
- Balneum Intensive: bij een huid die rood is maar nog wel intact
- Sudo crème: bij een huid die nog intact is, maar rood en pijnlijk is en soms met puistkopjes
- BioForce van Dokter Vogel: bij een huid met schrale plekken, schimmelplekken, drukplekken of ontstekingen
- Calendulan van VSM: gelei, spray of zalf: voor een ontstoken huid door drukplekken, soms treedt er ook blaarvorming op
- Eucerin crème: om een gezonde huid in goede conditie te houden.
Let op! Zalf smeer je overdag. Een vette huid en een vette rand van het masker zorgen gegarandeerd voor lekkage.
Bron: ApneuVereniging Nederland (aangepast)